Deze impact had ons onderzoek naar de gehandicaptenzorg

Kamervragen, media-aandacht en nieuwe tips. Lees nu gratis de longread op onze website.

Feb 23, 2025

Voor patiënten met gedragsproblemen en een verstandelijke handicap is geen geld. Die schokkende conclusie trokken we na maandenlang onderzoek in de gehandicaptenzorg. De publicatie van ons onderzoek in De Groene Amsterdammer en in Trouw vorige maand bracht de problematiek breed onder de aandacht. De NOS nam het onderzoek over op de site, en het kwam aan bod bij NOS Radio 1 journaal en in het dagjournaal. Het programma Stand.nl wijdde er een uitzending aan. De media-aandacht zorgde voor een golf van nieuwe tips over soortgelijke verhalen, van ouders en verzorgers die zich herkenden in de berichtgeving en die soms met verhalen kwamen die nóg schrijnender waren dan wat we eerder in ons onderzoek beschreven.

We doken voor De Groene Amsterdammer en Trouw in de problemen rondom de zorg voor patiënten met een zogenaamde VG7-indicatie. Dit zijn mensen met een verstandelijke handicap die ook te maken hebben met gedragsproblematiek of een verslaving. De tarieven die zorginstellingen voor deze groep betaald krijgen zijn al jaren niet toereikend, terwijl zij vaak zeer intensieve een-op-een zorg nodig hebben. Instellingen lijden op deze groep miljoenenverlies en zijn daarom terughoudend om nieuwe mensen op te nemen, zo bleek uit een enquête die Spit uitzette onder onafhankelijke cliëntondersteuners.

Een vijfde van de ondervraagden hoorde van een zorginstelling dat die om financiële redenen geen mensen met de zogenoemde VG7-indicatie meer opneemt. Sommige instellingen gaan zelfs zo ver dat zij de bestaande zorg opzeggen, hoewel dit eigenlijk niet mag of slechts onder zeer strikte voorwaarden. Meer dan een derde van de ondervraagden maakte mee dat een instelling probeerde de zorg voor een cliënt op te zeggen, of daar ook daadwerkelijk in slaagde.

De gevolgen hiervan zijn groot: sommige mensen met een VG7-indicatie komen (weer) thuis terecht, waar zij in een onhoudbare situatie zorg moeten krijgen van mantelzorgers. In het uiterste geval belanden zij zelfs op straat.

Kamervragen

De mediaberichtgeving leidde de afgelopen weken tot Kamervragen van de SP, de VVD en de ChristenUnie. Zij stelden schriftelijke vragen aan staatssecretaris Vicky Maeijer. Sarah Dobbe (SP) vraagt of er bereidheid is om de ‘benodigde tariefverhoging zo snel mogelijk door te voeren’. Ook vraagt zij om een reactie op de conclusie van het onderzoek dat de huidige tekortschietende tarieven er wellicht voor zullen zorgen dat zorgaanbieders zich genoodzaakt zullen voelen om weer meer medicatie en dwangmaatregelen in te zetten, terwijl deze maatregelen de laatste decennia juist fors zijn afgebouwd.

Harry Bevers (VVD) vraagt welke maatregelen er genomen kunnen worden ‘om ervoor te zorgen dat cliënten die intensieve verzorging (in een zorginstelling) nodig hebben niet meer buiten de boot vallen.’

Lees de longread nu ook gratis op de website van Spit.

Handel in vuile brandstoffen

Meer impact op een ander dossier: Afgelopen week riep secretaris-generaal Frans Weekers van de Benelux op tot een EU-breed verbod op de export van benzine met te veel zwavel, mangaan en benzeen naar West-Afrika. In ons onderzoek lieten we zien dat een exportverbod van alleen Nederland en België leidde tot een waterbedeffect. Handelaren zetten hun business simpelweg voort vanuit havens in bijvoorbeeld Spanje en Letland. Met een algeheel Europees exportverbod hoopt Weekers daar een einde aan te maken. We blijven het dossier volgen!

Rotterdamse Raad zegt ja tegen RISE

Ons onderzoek naar de sloopplannen voor de Rotterdamse Pompenburgflat werd breed opgepikt afgelopen weken. Ondanks alle bezwaren gaf de gemeenteraad donderdag groen licht voor het plan om de iconische sociale huurflat te slopen en te vervangen door een nieuwe wolkenkrabber. Verrassend was dat niet, de Rotterdamse politiek had zich jaren geleden al gecommitteerd aan de hoogbouwplannen. Waarom dat besluit twijfelachtig is, lees je terug in het beeldverhaal dat we erover maakten.

Nominatie Zilveren Camera

En tot slot: We zijn trots op onze Spitter Hester den Boer, die met haar project Kamp Erika een nominatie in de wacht sleepte voor de Zilveren Camera in de categorie Storytelling.