Russisch visschandaal roept Kamervragen op. ‘Nemen we sancties zelf wel serieus?’
Spit-onderzoek vindt internationaal gehoor (en is nu geheel gratis te lezen)
Wat doen toch al die Russische vrachtschepen in de havens van Velsen en Eemshaven? Met die vraag begonnen we ruim een jaar geleden ons onderzoek naar de handel in kabeljauw uit de Barentszzee via Nederland. Russische visserijbedrijven exporteren hun vangsten op grote koelschepen naar Nederland. Het grootste deel gaat van daaruit verder op transport naar andere delen van de wereld. Het gaat om tientallen miljoenen kilo’s per jaar met een waarde van zeker 1,4 miljard euro.
Het toezicht op die lucratieve Russische vishandel via Nederland faalt, bleek na analyse van honderden pagina’s inspectierapporten en douanedata. De kans is volgens bronnen in de wereld van visserij-inspecties groot dat Rusland illegaal gevangen vis verkoopt, en met de opbrengsten mede de oorlog in Oekraïne financiert. Na olie en graan is vis voor Rusland het derde belangrijkste exportproduct. We schreven er uitgebreid over voor De Groene Amsterdammer en de Barents Observer. Het resultaat is inmiddels ook geheel gratis te lezen op onze website.
Wat was de impact van het onderzoek?
We kregen op LinkedIn bijval van onder anderen Karel Burger Dirven, honorair-consul van Oekraïne in Nederland. ‘Nederland, maak een eind aan de lucratieve Russische vishandel. Met de inkomsten uit de visserij financiert Rusland raketten en drones die worden ingezet tegen burgers in Oekraïne.’
De uitkomsten leidden tot Kamervragen van zes verschillende partijen, waarin aangedrongen wordt op strengere, aanvullende sancties tegen de import van Russische witvis en specifiek tegen het Russische bedrijf Norebo dat, zo blijkt, een direct lijntje heeft met het Kremlin.
We bespraken het verhaal op NPO Radio 1, bij Nieuwsweekend, en De Telegraaf legde het verhaal voor aan NSC-Kamerlid Isa Kahraman, die zei: ‘Norebo is een van de grootste Russische visserijbedrijven. Met oligarch Vitaly Orlov aan het roer. Deze man wordt gezien als sponsor van Rusland in de oorlog op de oostflank.’
Kamerlid Derk Boswijk (CDA) meldde aan diezelfde Telegraaf dat hij het verbazingwekkend vindt dat Rusland telkens nieuwe inkomstenbronnen blijft vinden. ‘Het is frustrerend hoe wij als westerse landen continu achter de feiten aanlopen. Nemen we de sancties tegen Rusland zelf wel serieus?’
Ook in Noorwegen kwam het verhaal in de belangstelling. Onze bronnen verwachten een pittig politiek debat over de inzet van de Noorse kustwacht op illegale visserij door Russische schepen.
Onderzoekscollectief Spit blijft dit dossier in de gaten houden. Mocht je dat nog niet doen: volg ons op LinkedIn, Bluesky en Instagram voor updates.
Draag je ons werk een warm hart toe?
Dan vragen we hier om een bescheiden eindejaarsdonatie. Opdat wij volgend jaar weer wat dieper kunnen graven!