Nieuwbouwplan verscheurt Rotterdamse Pompenburgflat
Sociale huurflat moet plaatsmaken voor de hoogste woontoren van Europa, maar komt die toren er überhaupt wel?
‘Als je wonen niet ziet als een mensenrecht, maar als een economisch product, hebben machtige projectontwikkelaars het voor het zeggen en bewoners het nakijken.’
Dit is – geparafraseerd – de boodschap van Balakrishnan Rajagopal, de speciale rapporteur van de VN, aan Nederland. Hij kwam op bezoek in december 2023. Spit deed in die periode onderzoek naar de plannen voor de sloop van de Pompenburgflat, aan het Hofplein in Rotterdam. Dit sociale woningbouwcomplex moet plaatsmaken voor drie woontorens, waarvan de grootste een recordhoogte aantikt van 287 meter. Wie wordt daar beter van?
De sfeer binnen de ooit zo hechte gemeenschap blijkt danig verziekt. Een deel van de bewoners verzet zich fel tegen de sloop, een ander deel legt zich erbij neer, en wil wel over naar een appartement in de nieuwe toren. Het gevolg: bewoners die elkaar uitmaken voor NSB’er en elkaar niet meer willen zien.
Voor Vers Beton schreven we dit verhaal vorig jaar al eens op. Nu het project RISE op de politieke agenda staat, brengen we het onderzoek opnieuw, met extra beeld van illustrator Gijs Kast, en foto’s van Joke Schot.
Of de nieuwbouw er ook echt komt, is nog niet zeker. Weliswaar is de politiek enthousiast – de behandeling in de gemeenteraad later deze maand zal de plannen vermoedelijk niet tegenhouden –, maar financieel gezien is het een wankel project, waarschuwen bronnen in de vastgoedwereld. Hoogbouw is per definitie ‘duurbouw’, zeggen zij.
Het bouwplan gaat daardoor helemaal niet het aantal betaalbare woningen opleveren dat de projectontwikkelaar en de gemeente beloven. Er zijn prima alternatieven waarbij De Pompenburg kan blijven staan, en hetzelfde aantal betaalbare woningen kan worden bijgebouwd.
Waarom dat niet gebeurt? De gemeente lijkt verblind door plannen van de projectontwikkelaar. “Rotterdam wil graag pronken met de hoogste skyline van Nederland, zo niet van Europa”, zegt emeritus hoogleraar Thomsen. “De verhoudingen tussen overheid en projectontwikkelaars zijn innig. Het is bijna een mycelium. Er zijn netwerkborrels waar ze elkaar ontmoeten. Het is een collectiviteit waarin tegenspraak al snel wordt weggezet als onzin of stemmingmakerij.”
Thomsen vindt het onbegrijpelijk. “We leven in een bouw-, milieu- en wooncrisis. Dan ga je als woningcorporatie toch geen betaalbare woningen in goede staat opofferen? Dat is maatschappelijk gezien alleen te rechtvaardigen als je met de nieuwbouw het aantal betaalbare woningen minimaal verdubbelt.”
Ook VN-rapporteur Rajagopal bezocht de Pompenburgflat in Rotterdam. Merkwaardig vindt hij het, dat er nooit serieus naar de alternatieven is gekeken waarbij de bestaande flat kan blijven staan. “Gebouwen die twee jaar geleden een nieuw energielabel hebben gekregen, nu al slopen? Dat is niet in lijn met de klimaatdoelstellingen”, zei de VN-rapporteur.
Misschien moet de gemeente toch nog eens kijken naar de alternatieven.
Lees het complete beeldverhaal hier op onze site.
Draag je ons werk een warm hart toe?
Ons werk is tijdrovend en kostbaar. Jouw donatie helpt ons de volgende keer nog dieper te graven!
