Hoe gigantische vissersvloten het voedsel van walvissen en zeehonden wegkapen
Nieuw Spit-lid Ingrid Gercama deed onderzoek naar de krillvangst op Antarctica. Ze ontdekte onder meer dat krill massaal wordt gevangen om onze zalm roze te laten kleuren.
Krill vormt een cruciale schakel in het Antarctische ecosysteem, het is het belangrijkste voedsel van onder meer walvissen, pinguïns en zeehonden. Maar de visserij op deze lichtgevende garnaaltjes is sinds de jaren negentig verviervoudigd. Krill belandt massaal in voedingssupplementen. Maar nog vaker dient het als voer voor kweekzalm, zodat hij zo roze mogelijk wordt. Nu de regelgeving rond de vangstquota is versoepeld, maken wetenschappers zich ernstige zorgen.
Spit-lid Ingrid Gercama startte een jaar geleden een onderzoek naar de krillvangst in de wateren rond Antarctica. Ze probeerde, samen met internationale collega’s, zo dicht mogelijk bij de vissersvloten te komen die betrokken zijn bij de krillvangst. Antarctica redde ze niet – de bedrijven gaven haar geen toestemming om mee te varen, maar ze belandde wel in de Chileense stad Punta Arenas, een belangrijke havenstad voor de handel.
Wat voegde het toe aan je verhaal om daar te zijn?
“Allereerst liet het zien hoe ontzettend afgelegen het gebied is. We moesten drie vluchten nemen om überhaupt in Punta Arenas te komen. Vanuit die havenstad in het uiterste puntje van Chili vertrekken diverse visserijvloten naar Antarctica om daar op krill te vissen. In Punta Arenas wordt het conflict dat zich afspeelt tussen mens en natuur heel duidelijk. Alles komt daar samen: je vindt er de visserijbedrijven die de wateren rond Antarctica leegvissen, maar ook de wetenschappers die zich juist bezighouden met het behoud van de natuur.”
Hoe kwam je erop om in de wereld van de krillvisserij te duiken?
“Ik werkte met twee collega’s aan een onderzoek naar Europese bedrijven die betrokken zijn bij de octopusvisserij in Mauritanië. Naar aanleiding daarvan spraken we met een vismeelhandelaar. Hij vertelde dat hij ook veel zaken deed met bedrijven in Noorwegen. Zijn vismeel werd gebruikt als voeding voor de Noorse kweekzalmindustrie. Toen we de industrie meer onder de loep namen, zagen we dat ook krill werd ingezet als voeding. Om de zalm dus zo roze mogelijk te krijgen, precies zoals de consument dat het liefste ziet. Dat was voor ons een reden om de krillindustrie eens nader te onderzoeken.”
Tijdens jullie onderzoek werd bekend dat een belangrijke beschermingsmaatregel van het wilde leven op Antarctica is opgeheven. Wat betekende dit voor jullie verhaal?
“De maximale vangstquota is vastgelegd in het ‘Verdrag voor het behoud van de levende rijkdommen in de Antarctische wateren’ (CCAMLR) en is bedoeld om overbevissing te voorkomen en de natuur te beschermen. Maar tijdens een conferentie afgelopen oktober werd een belangrijke beschermingsmaatregel geblokkeerd door China en Rusland, vissersvloten hebben nu juist meer vrijheid om krill te vangen in bepaalde zones. Dit zijn precies de zones waar ook de meeste zeezoogdieren en pinguïnkolonies zich voeden. Dit besluit heeft enorme gevolgen voor de gezondheid van het oceaanleven en maakt ons onderzoek nog urgenter.”
Tot slot, je bent nieuw bij Spit. Wat gaan we de komende tijd nog van je lezen?
"Bij SPIT richt ik mij vooral op milieu en criminaliteit, met een focus op visserij en andere problematische en illegale handel van en naar Europa – van controversiële mijnbouwconcessies en dubieuze grondstoffendeals, de exploitatie van ecosystemen, tot internationale smokkelnetwerken. Steeds opnieuw zie ik hoe wetgeving wordt omzeild, hoe corruptie en machtspolitiek rechtsstatelijke principes ondermijnen, en hoe Europese landen profiteren van ondoorzichtige handelsstromen. Wat mij fascineert, is de fragiele relatie tussen economie, milieu en de rechtsstaat - en hoe regelgeving vaak tekortschiet om misstanden te voorkomen.”
Het onderzoek voor dit artikel werd gedaan door Nathalie Bertrams, Ingrid Gercama en Tristen Taylor. Ze werden ondersteund door Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en het Pulitzer Center on Crisis Reporting.
Lees meer over Ingrids onderzoek op onze website.
Verder nog in het Spit-nieuws
Deze week werd bekend dat de WarmtelinQ, een pijpleiding die een groot deel van Zuid-Holland van warmte moet gaan voorzien, veel duurder uitpakt dan verwacht. De exacte kostenoverschrijding is nog niet bekend. Het Rijk, de provincie en GasUnie staken al bijna 100 miljoen euro in de aanleg van de pijplijn die industriële warmte uit de Botlek naar lokale warmtenetten in de provincie moet transporteren.
Spit deed twee jaar geleden onderzoek naar het project, en toen al concludeerden we dat de risico’s op kostenoverschrijdingen levensgroot waren. Ook bleek dat de provincie Zuid-Holland in de tang zat bij energiebedrijf Vattenfall, vanwege contractuele afspraken die waren gemaakt door het vroegere Warmtebedrijf Rotterdam, waarvan de provincie mede-aandeelhouder was. Lees het hele onderzoek van Spit hier terug.
En…
Het ministerie van Buitenlandse Zaken kwam vorige maand met antwoorden op Kamervragen naar aanleiding van ons onderzoek naar de handel in Russische witvis via Nederland. Na bestudering van honderden gewoo’de inspectieverslagen en internationale handelsdata, concludeerden we dat de Nederlandse controles op illegale visserij nog altijd onder de maat zijn. ‘Als Russische visserijbedrijven willen frauderen, dan zal de NVWA ze niet dwarszitten’, concludeerde een voormalige Noorse inspecteur in ons verhaal.
De antwoorden van buitenlandse zaken zijn wat teleurstellend. Minister Veldkamp constateert simpelweg dat het niet mogelijk is om alle Russische vis te controleren. Spit blijft het visserij-dossier volgen. Ons onderzoek is hier terug te lezen.
Draag je ons werk een warm hart toe?
Ons werk is tijdrovend en kostbaar. Jouw donatie helpt ons spitten!
